واکنش‌ها به حمله آمریکا به ایران؛ غرب و شرق چه گفتند؟
از زمان صنعتی شدن علوم هسته‌ای، جنگ‌های زیادی در دنیا رخ داده اما تعداد حمله مستقیم به تاسیسات هسته‌ای یک کشور هنوز به انگشتان یک دست نیز نرسیده است. آنچه ۱ تیر ۱۴۰۴ رخ داد، جدیدترین نمونه از این اقدام نادر و خطرناک است. این حمله در جهان واکنش‌برانگیز شد.
فرارو– حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران که بامداد ۱ تیر ۱۴۰۴ صورت گرفت، در میان سیاستمداران و سازمان‌های بین‌المللی واکنش‌برانگیز شد. برخی از آن‌ها این حمله مستقیم را محکوم کردند و برخی دیگر در جانب ایالات متحده ایستادند.
به گزارش فرارو، از زمان صنعتی شدن علوم هسته‌ای، جنگ‌های زیادی در دنیا رخ داده اما تعداد حمله مستقیم به تاسیسات هسته‌ای یک کشور هنوز به انگشتان یک دست نیز نرسیده است. موارد دیگر هم از سوی اسرائیل انجام شدند. آنچه ۱ تیر ۱۴۰۴ رخ داد، جدیدترین نمونه از این اقدام نادر و خطرناک است.
پزشکیان: آمریکا عامل اصلی اقدامات اسرائیل است
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان امروز در سخنان خود در جلسه هیئت دولت با اشاره به این رخداد گفت: «این اقدام را شدیداً محکوم کرد و تصریح کرد: این تجاوز نشان داد که آمریکا، عامل اصلی اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران است، اگرچه ابتدا تلاش داشتند نقش خود را کتمان کنند، اما پس از پاسخ قاطع و بازدارنده نیروهای مسلح کشورمان و مشاهده ناتوانی آشکار رژیم صهیونیستی، ناگزیر خود به میدان آمدند.»
او تأکید کرد: «حملات مقتدرانه صبح امروز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به سرزمین‌های اشغالی، در حقیقت پاسخی به سیاست‌های تجاوزکارانه آمریکاست؛ چراکه اساساً رژیم صهیونیستی در اندازه و موقعیتی نیست که به‌تنهایی توان و جرئت تعرض به جمهوری اسلامی ایران را داشته باشد.»
گوترش: حمله آمریکا تهدیدی مستقیم برای صلح و امنیت بین‌المللی است
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در واکنش به تجاوز آمریکا به سایت های هسته ای ایران اعلام کرد: حمله آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران تهدیدی مستقیم برای صلح و امنیت بین المللی است. استفاده آمریکا از زور علیه ایران تشدید خطرناکی است که منطقه را به لبه پرتگاه سوق می دهد.
نمایندگی ایران: متجاوزان باید با عواقب نقض حقوق بین‌الملل روبهرو شوند
نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در واکنش به تجاوز آمریکا به حریم هوایی ایران و بمباران تاسیسات هسته‌ای، در توئیتر (ایکس) نوشت: «نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، نیمه شب به وقت محلی، نامه‌ای فوری به شورای امنیت ارائه کرده و بمباران غیرقانونی و بی‌ملاحظه تأسیسات هسته‌ای ایران توسط ایالات متحده را به شدت محکوم کرده است. ایالات متحده و رژیم خونخوار صهیونیستی اسرائیل باید به طور کامل در قبال این نقض آشکار قوانین بین‌المللی پاسخگو باشند و باید با عواقب وخیم آن روبهرو شوند.»
چین: اقدام آمریکا نقض آشکار اصول منشور سازمان ملل است
سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسشی درباره حملات آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: «چین حملات آمریکا به ایران و هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به شدت محکوم می‌کند. این اقدام آمریکا نقض آشکار اهداف و اصول منشور سازمان ملل و حقوق بین‌الملل است و موجب تشدید تنش‌ها در خاورمیانه شده است. چین از تمامی طرف‌های درگیر، به ویژه اسرائیل، می‌خواهد که هرچه سریع‌تر آتش‌بس را رعایت کرده، امنیت غیرنظامیان را تضمین نموده و گفتگو و مذاکرات را آغاز کنند. چین آماده است تا به همراه جامعه بین‌المللی، با همکاری و انصاف، برای بازگرداندن صلح و ثبات به منطقه خاورمیانه تلاش کند.»
روسیه: به کانال دیپلماتیک برگردید
وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای، اقدام آمریکا را محکوم کرد. در این بیانه آمده است: «تصمیم غیرمسئولانه آمریکا برای قرار دادن خاک یک کشور مستقل در معرض حملات موشکی و بمباران، صرف نظر از هر استدلالی که استفاده شود، به شدت قوانین بین‌المللی، منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را که قبلاً چنین اقداماتی را به صراحت غیرقابل قبول می‌دانستند، نقض می‌کند. انجام شدن این حملات توسط یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بسیار نگران کننده است. پیامدهای این اقدام، از جمله پیامدهای رادیولوژیکی، هنوز ارزیابی نشده است. اما از قبل آشکار است که تشدید خطرناکی آغاز شده که مملو از تضعیف بیشتر امنیت منطقه‌ای و جهانی است. خطر تشدید درگیری در خاورمیانه، که در حال حاضر درگیر بحران‌های متعدد است، به طور قابل توجهی افزایش یافته است.»
این بیانیه در ادامه با ابراز نگرانی از آسیب این حملات به ساختار NPT و نظام راستی‌آزمایی آژانس، می‌گوید: «ما انتظار واکنش سریع، حرفه‌ای و واضح از سوی رهبری آژانس، بدون عبارات طفره‌آمیز و تلاش برای پنهان شدن در پشت "برابری" سیاسی را داریم. گزارش بی‌طرفانه‌ای از مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بررسی در جلسه ویژه آژانس که قرار است در آینده بسیار نزدیک برگزار شود، مورد نیاز است. البته، شورای امنیت سازمان ملل نیز باید واکنش نشان دهد. اقدامات تقابلی ایالات متحده و اسرائیل باید به طور جمعی رد شود.» وزارت امور خارجه روسیه در آخر تأکید کرد: «ما خواستار پایان دادن به تجاوز و افزایش تلاش‌ها برای ایجاد شرایطی برای بازگشت اوضاع به یک کانال سیاسی و دیپلماتیک هستیم.»
ترکیه: امکان افزایش اختلافات منطقه‌ای به جهانی وجود دارد
وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای، اظهار داشت: «ما به عنوان ترکیه، گسترش درگیری در منطقه که با حملات اسرائیل آغاز شده بود و خطر بی ثبات کردن محیط امنیتی را به هر وسیله ای اعلام کرده بودیم. حمله آمریکا به تاسیسات هسته ای ایران که امروز انجام گرفت، ریسک این موضوع را به بالاترین سطح خود رسانده است. ترکیه از نتایج احتمالی حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران نگرانی عمیقی دارد. تحولاتی که در جریان است امکان افزایش سطح اختلافات منطقه ای به سطحی جهانی را امکان پذیر می کند. نمی خواهیم که این سناریوی فاجعه محقق شود. همه طرفها را به رفتاری مسئولانه، توقف سریع حملات متقابل و برداشتن گام هایی که از خرابی و از دست رفتن جانهای بیشتر جلوگیری کند، دعوت می‌کنیم.»
پاکستان: ایران حق دفاع از خود را دارد
وزارت خارجه پاکستان نیز با صدور بیانیه‌ای رسمی این حملات را به شدت محکوم کرد. اسلام‌آباد این حملات را ناقض اصول حقوق بین‌الملل دانست و خواستار توقف فوری درگیری‌ها شد. در این بیانیه آمده است: «ما نسبت به احتمال تشدید بیشتر تنش‌ها در منطقه عمیقاً نگران هستیم. افزایش بی‌سابقه تنش و خشونت به‌دلیل ادامه تجاوزات علیه ایران بسیار نگران‌کننده است.»
پاکستان تأکید کرد که ایران بر اساس منشور سازمان ملل، حق مشروع برای دفاع از خود دارد و هرگونه اقدام نظامی یک‌جانبه را تهدیدی علیه صلح و امنیت منطقه‌ای تلقی می‌کند. اسلام‌آباد همچنین خواستار احترام همه طرفها به جان و اموال غیرنظامیان شده و از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی خواسته است به حقوق بین‌الملل، به‌ویژه حقوق بشردوستانه پایبند باشند. پاکستان بازگشت به دیپلماسی و گفتگو بر اساس اصول منشور سازمان ملل را تنها راه‌حل ممکن برای مهار بحران فعلی در منطقه عنوان کرده است.
فرانسه: خویشتنداری کنید
پاریس این اقدام ایالات متحده آمریکا را محکوم نکرد و خواستار خویشتنداری دو طرف شد. در بیانه وزارت خارجه فرانسه آمده است: «فرانسه نگرانی خود را پس از ضربات آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران ابراز می‌کند و از همه طرفها می‌خواهیم که خویشتنداری کنند تا از هرگونه تشدید تنش که می‌تواند منجر به گسترش درگیری شود، جلوگیری شود.» این کشور سپس اظهار داشت که موضوع پرونده هسته‌ای ایران باید از طریق مذاکره در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) حل‌وفصل شود. فرانسه همچنین اعلام کرد که این کشور در این حملات یا برنامه‌ریزی آن نقشی نداشته است.
کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از همه طرفها خواست «از تشدید تنش پرهیز کرده و به مذاکرات بازگردند».
انگلیس: به میز مذاکره برگردید
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا برنامه هسته‌ای ایران را «تهدیدی جدی برای امنیت بین‌المللی» دانست ولی مستقیماً حمله آمریکا را محکوم نکرد. او خواستار بازگشت ایران به میز مذاکره شد. استرالیا نیز واکنشی مشابه داشت. این صحبت استارمر و اظهارات مشابه از سوی دیگر رهبران اروپایی و اتحادیه اروپا با واکنش عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان روبرو شد. عراقچی در توئیتر نوشت: «هفته گذشته، وقتی ما در حال مذاکره با آمریکا بودیم، اسرائیل تصمیم گرفت دیپلماسی را نابود کند. این هفته، وقتی با گروه تروئیکای اروپا E3 و اتحادیه اروپا گفتگو داشتیم، آمریکا تصمیم گرفت آن دیپلماسی را نابود کند. از این وضعیت چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟ از نگاه بریتانیا و مسئول عالی‌رتبه سیاست خارجی اتحادیه اروپا، موضوع این است که ایران باید به میز مذاکره «بازگردد». اما چگونه ممکن است ایران به چیزی بازگردد که هرگز ترک نکرده، چه برسد به اینکه نابودش هم کرده‌اند.»
گروسی: تاسیسات هسته‌ای نباید مورد حمله قرار بگیرند
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در اظهاراتی کوتاه که این نهاد بین‌المللی منتشر کرد، گفت: «من مکررا بیان کرده‌ام که تاسیسات اتمی هرگز نباید هدف حمله قرار بگیرند.» گروسی خواستار «خویشتنداری نظامی» و «تلاش اجتناب ناپذیر در جهت یک راه‌حل دیپلماتیک» شد.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین گفت نیاز به برقراری آتش‌بس است تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بتواند به بازرسی‌های خود در ایران از جمله در قبال ذخایر اورانیوم غنی شده ادامه دهد. گروسی بیان داشت تبادل اطلاعات مداوم و به موقع با تهران بر سر ایمنی هسته‌ای دارایی اهمیت حیاتی است.
